Aum of Om
De heilige Indiase lettergreep
Katinka Hesselink 2007
aantekening bij deze afbeelding
Ik was ooit wiskunde lerares in het middelbaar onderwijs. Mijn studenten kwamen er gewoonlijk achter dat ik een website over spiritualiteit had. Vervolgens was er altijd een die grappig wilde zijn en met gekruiste benen op een tafel ging zitten en 'om' ging zeggen. Als lerares was ik natuurlijk niet blij metdit gedrag. Het laat wel zien hoe beroemd de Indiase klank 'Om' is.
De klank Om (of Aum) is een mantra. Dit wil zeggen dat het geluid religieuze betekenis heeft. Van alle mantra's is Om de bekendste en de belangrijkste. Aum is heilig in de meeste Indiase religies waaronder Hindoeļsme, Boeddhisme en Sikhisme.
Mijn leraar Sanskriet weigerde de betekenis van deze mantra te geven, toen dat een keer gevraagd werd. Hij zei wel dat Aum vergelijkbaar is met het Christelijk 'Amen'. Maar goed, de essentie van een mantra is ook niet de betekenis. Helena Blavatsky bijvoorbeeld, wiens boeken mij erg inspireren, geeft talloze betekenissen in haar werk, maar zegt ook dat de klank de essentie is.
In haar Theosophical Glossary zegt Blavatsky het volgende:
Om of Aum (Sk.). Een mystieke lettergreep, het meest gewichtige woord in India. Het is een 'invocatie, een zegening, een bevestiging en een belofte'; en het is zo heilig dat het een woord is dat op zachte toon gesproken werd in de occult, primitieve vrijmetselarij. Niemand moet in de buurt zijn als de lettergreep met occult doel gesproken wordt. Dit woord staat vaak aan het begin van heilige geschriften en gebeden. Het bestaat uit drie letters: a,u,m welke, volgens algemeen geloof staan voor de drie Veda's, en de drie goden - A (Agni) U (Varuna) en M (Maruts) - met andere woorden: Vuur, Water en Lucht. In de esoterische filosofie zijn dit de drie heilige vuren, ofwel het 'drievoudige vuur' in het Universum en de Mens, naast vele andere dingen. Esoterisch staat dit 'drievoudige vuur' ook voor de hoogste tetraktys, zoals het door Agni is voorgesteld bij zijn naam Abhimānim en zijn transformatie in drie zonen: Pāvana, Pavamāna en Suchi, “die water drinkt”, dat wil zeggen stoffelijke behoeften vernietigt. Dit eenlettergrepige woord wordt Udgītta genoemd en is heilig voor zowel Brahmanen als Boeddhisten.
H.P. Blavatsky in her Theosophical Glossary, p. 239, 240
Mantras, zoals alle rituele handelingen, krijgen betekenis in de handeling zelf. In dit geval: het uitspreken. Dat is de reden waarom Blavatsky verwijst naar het 'doel' waarmee de 'aum' uitgesproken wordt. In India zijn mantra's geluiden met letterlijk macht. Mantras worden uitgesproken door de leraar in het oor van de leerling en dat is niet slechts een overgangsritueel. Met de kennis van mantra's worden, naar men zegt, psychische krachten over gedragen. In het Westen zijn mantra's vaak een basis voor meditatie. In sommige westerse religieuze groepen met wortels in India krijgt de leerling een zogenaamd 'persoonlijke' mantra om op te mediteren.
Omdat Aum de meest heilige mantra is, staat het symbool voor het hoogste, het beste, de essentie... Als gesproken wordt over het universum, staat Aum voor de oorsprong, de grond, ruimte, oneindigheid. Als het onderwerp de mens is, staat Aum voor het hoogste in de mens: de goddelijke geest of Atma. In Mahayana Boeddhistische terminologie: Aum staat voor de Boeddha natuur die latent in ons allen aanwezig is. Omdat Aum voor het hoogste in de mens staat, staat het ook voor de weg naar verlichting (moksha, nirvana etc.) Omdat dit pad van spirituele groei en zuivering het centrale thema van mijn website is, is het logisch dat ik Aum als logo heb gekozen.
Voetnoot
Het symbool is hier weergegeven, zoals gebruikelijk, in Devanagari letters. Devanagari is het alfabet waar Sanskriet het vaakst in geschreven wordt en waarop de meeste Indiase talen hun schrift hebben gebaseerd. De afbeelding is op eigen kracht beroemd geworden. Mensen nemen dit als tatoo, het komt voor op kettingen en armbanden en mensen die niet weten wat het betekent zullen het vaak herkennen als 'iets spiritueels'.