Symbolen voor de Boeddha
Boeddhistische symbolen
In het Boeddhisme staat de Boeddha centraal. Boeddha is dan ook de centrale figuur in de Boeddhistische kunst. Desondanks heeft het een aantal eeuwen geduurd voordat de Boeddha zelf in de Boeddhistische kunst afgebeeld werd. Pas rond het begin van de Christelijke jaartelling werd de afbeelding van de Boeddha gewoon in de Boeddhistische kunst. Vroeger werden hiervoor spirituele redenen gegeven: Men zou de Boeddha niet af mogen beelden. Wetenschappers zeggen op dit moment simpelweg dat ze niet weten waarom de Boeddha zo laat is afgebeeld.
Aniconische Boeddha
De eerste Boeddhistische kunst laat de Boeddha aniconisch zien - dat wil zeggen dat hij niet wordt getoond, maar wel symbolen te zien zijn die voor de Boeddha staan. Deze symbolen zijn bijvoorbeeld: een paraplu, een voetafdruk, een wiel en een troon. Hieronder afbeeldingen van deze symbolen met daarbij een uitleg van de vermoedelijke symboliek.
De boom die hier een aantal keer wordt afgebeeld is de boom waaronder de boeddha verlichting bereikte: de Bodhi-boom te Bodh Gaya, India. Hier is in later eeuwen een pelgrimsoord ontstaan waar onder andere een troon voor de Boeddha gemaakt is. Deze troon is vaak te zien op afbeeldingen die verder bedoeld lijken als afbeelding van het moment van Verlichting van de Boeddha. De meeste van onderstaande afbeeldingen komen van de Bharhut stupa in Centraal India.
Troon bij de Bodhi BoomHier rechts een afbeelding van de aanbidding van de troon. Vermoedelijk is dus niet het moment van verlichting afgebeeld, maar simpelweg de bedevaart naar de Bodhi Boom. Railing pillar, Bharhut.; Stone: Sandstone; India, Sunga Period, 2nd-1st century BC ; Now at Calcutta, India: Indian Museum; Digibeeld nr. 13900. railing pillar ; medallion ; worship of tree ; worship of throne ; Kanakamuni Buddha ; Bharhut |
|
Paraplu / ParasolDe paraplu hoort tot de oudste symbolen van de Boeddha en wordt gezien als uitdrukking van zijn koninklijke afkomst. Hiernaast zijn in plaats van een, drie paraplu's te zien. Deze afbeelding komt van de Amaravati stupa uit Zuid India en is vermoedelijk iets na het begin van de Christelijke jaartelling gemaakt. Andere hier gebruikte symbolen: de troon, de Bodhi boom en de voetafdrukken.
Bron (gevonden 16-11-06) : Amaravati stupa, built over 1800 years ago in Northern India, this panel is now in the British Museum. You can see four people bowing. What are they bowing to? The symbols that we
can see in this picture are:
|
|
VoetafdrukDe voetafdruk is eigenlijk een vreemd Boeddhistisch symbool, omdat de Boeddha geacht werd boven de grond te zweven: zo goddelijk werd hij gezien. Desondanks liet hij hier en daar een afdruk achter, wat dan weer gezien wordt als een teken van zijn aanwezigheid - een soort zegen. In dit geval wordt zowel de troon als de voetafdruk (rechts) aanbeden. Ajatasatru railing pillar from Bharhut.; Stone; India, Sunga Period, 2nd-1st century BC ; Now at Calcutta, India: Indian Museum. Digibeeld nr. 13746. |
|
WielHet wiel staat voor het wiel van de wet (dharma) die de Boeddha in werking heeft gezet. Vaak heel specifiek wordt hierbij gedacht aan de eerste prediking in het hertenkamp te Benares. Hier rechts niet de prediking te Benares, maar koning Prasenajit die bij de Boeddha (het wiel) op bezoek komt. Scene: King Prasenajit Visits the Buddha. Prasenajit railing pillar, Bharhut.; Stone: Sandstone; India, Sunga Period, 2nd-1st century BC ; Now at Calcutta, India: Indian Museum; Digibeeld nr. 13720. |
|
Voetnoot
Bovenstaande foto's komen, tenzij anders vermeld, uit het archief van de Leidse Universiteit, instituut Kern. [Kern Institute, Leiden University] De begeleidende tekst is gebaseerd op de tekst in de digitale database van de Universiteit. Hieruit zijn de foto's ook overgenomen. De foto's zoals hier afgebeeld zijn iets voor dit doel aangepast.